Gevolgen van virtueel experiment niet te onderscheiden van 'net echt' experiment

David Shaffer schrijft over een belangrijk onderzoek waarover werd gepubliceerd in het bekende wetenschappelijke tijdschrift Nature.

In het bewuste experiment wordt een beroemd (berucht, omstreden) psychologisch experiment min of meer overgedaan maar dan met behulp van een computersimulatie.

In de oorspronkelijke 'Milgram' experimenten uit de jaren 60 werd aan proefpersonen gevraagd mee te doen aan een experiment waarbij aan toneelspelers electrische schokken moesten worden toegediend (door de proefpersoon wel te verstaan). De proefpersoon wist niet beter dan dat de proef inhield dat zou worden onderzocht hoe mensen hun gedrag zouden aanpassen onder invloed van het toedienen van straf in de vorm van electrische schokken. Hij wist dus niet dat de schokken niet echt waren en dat degene aan wie ze werden toegediend een toneelspeler was. Sterker nog, het experiment was zo georganiseerd dat de rol van toediener en slachtoffer toevallig tot stand leek te zijn gekomen. De proefpersoon had dus in zijn beleving ook zelf het slachtoffer kunnen zijn.

De proefpersonen die de schokken toedienden werden actief aangemoedigd door de begeleiders om door te gaan met het experiment, ook als ze twijfels kregen of ze er nog wel meer door wilden. De schokken werden (zogenaamd) groter en groter met soms zelfs levensbedreigende gevolgen.

Pas na afloop van het experiment werd meegedeeld wat het eigenlijke doel van het onderzoek was, namenlijk om vast te stellen in hoeverre mensen onder druk van autoriteit bereid waren om anderen schade toe te brengen. Veel proefpersonen gingen onder protest toch door, slechts een minderheid onttrok zich op enig moment aan de autoriteit van de begeleider. Het maximum was 450 volt, 65 procent van de toedieners ging tot dat maximum. Het slachtoffer produceerde tijdens het experiment vanaf 135 volt heftig protest (schreeuwen en bonzen, in werkelijkheid was dit een bandopname). Vanaf 300 volt reageerde het slachtoffer niet meer op de toegediende schokken, wat er natuurlijk erg zorgelijk uitzag. Voor dat punt stopte in de eerste reeks experimenten geen van de proefpersonen. De 35% van het totaal die bij de reeks stopte deed dit dus bij voltages tussen de 300 en 450.

De Milgram experimenten hadden traumatische gevolgen voor veel proefpersonen, die verder moesten leven met de wetenschap dat ze onder druk bereid waren de meest vreselijke dingen te doen.

In het onderzoek uitgevoerd door de Catalaanse Polytechnische Universiteit in Barcelona en het University College in Londen werd het experiment overgedaan, echter met dit verschil dat de schokken werden toegediend aan een virtueel karakter. De proefpersonen die de schokken toedienden wisten ook dat de experimenten niet echt waren. De uitkomsten van het onderzoek laten zien dat de meetbare gevolgen bij de proefpersonen vaak toch hetzelfde zijn als bij de oorspronkelijke experimenten. Alle signalen wijzen op heftige stress (een sneller kloppend hart, zweethanden), ook al weet de proefpersoon dat het 'niet echt' is.

Informatie over de Milgram Experimenten hier in Wikipedia NL.